Over het Vademecum diagnostiek

Titel: Samenwerking van een bloedspecialist met een duo ontwerper en fotograaf

Bloedonderzoek.
De divisie Diagnostiek van het Centraal laboratorium van de Bloedtransfusiedienst van het Rode Kruis (CLB) is een laboratorium gevestigd in Amsterdam West (PIesmanlaan).
Tegenwoordig onder deel van Sanquin.

In dit laboratorium werken zo'n 200 mensen, variërend van medisch analisten tot en met hoogleraren.

Het diagnostisch bloedonderzoek wat in dit 'centrale' laboratorium wordt uitgevoerd bestaat uit gecompliceerd bloedonderzoek naar problemen bij de bloedtransfusie en naar afwijkingen van het zogenaamde immuunsysteem van de mens: het zogenaamde immunopathologisch bloedonderzoek. Klassieke voorbeelden van diagnostische bloedonderzoeken:

- Transfusiediagnostiek zoals moeilijke bloedgroepbepalingen, ontwikkeling van antistoffen ten gevolge van bloedtransfusies of zwangerschap, afstotingsreacties bij transplantaties, problemen bij de bloedstolling;

- Immunopathologische diagnostiek zoals bloedonderzoek naar AIDS, allergie en reuma.
Hierbij is het voortreffelijke functionerend immuunsysteem ietwat in de war. Het reageert dan of te slecht (immunodeficient, bijvoorbeeld AIDS), te goed (allergie) of tegen onze eigen lichaamscomponenten (reuma).

In het bovengenoemde Centraal laboratorium van de Bloedtransfusiedienst (CLB) te Amsterdam worden voor alle ziekenhuizen en bloedbanken in Nederland deze onderzoeken uitgevoerd, op verzoek van de inzendende instellingen.
De ziekenhuizen sturen genoemde bloedonderzoeken naar het CLB omdat de ziekenhuislaboratoria zelf niet de mogelijkheid hebben om deze niet-dagelijks voorkomende onderzoeken te verrichten of zij prefereren de uitbesteding boven het zelfdoen in de wetenschap dat een hiertoe gespecialiseerd laboratorium dergelijke testen kwalitatief het beste uit kan voeren.

CLB Vademecum Diagnostisch Onderzoek.
In verband met de centrale, verre ligging van het CLB is het noodzakelijk een goede, duidelijke informatie te verschaffen aan alle ziekenhuizen in Nederland. Met name betreft het de geïnteresseerde medisch specialisten en de klinisch chemici, die in het ziekenhuis de verbindende schakel vormen tussen ziekenhuislaboratorium én het externe, centrale laboratorium.

De leiding van de divisie CLB-Diagnostiek heeft veel aandacht besteed aan een goed leesbaar informatie boek, waarin theorie en praktijk van aan te bieden bloedonderzoeken op een inzichtelijke manier zijn weergegeven. Vanaf 1987 is een ClB Diagnostisch Vademecum vier jaarlijks uitgegeven, welk in een oplage van 10.000 exemplaren gratis verstrekt wordt aan alle Nederlandse ziekenhuizen en geïnteresseerde medici en chemici. De productie van dit, inmiddels standaardwerk is consequent vanaf 1987 uitgevoerd door een samenwerkend trio, namelijk een vaste vormgever, Reynoud Homan een vaste fotograaf, Peter Marcuse en de divisiemanger I -directeur van het laboratorium, Cees Aaij.

Zeer herkenbaar in de vormgeving van deze veel gelezen informatiedrager, bestaande uit bijna 300 pagina's, is het praktische register met alle noodzakelijke informatie én de 'metafore' foto's. Namelijk fotograaf Peter Marcuse is er elke uitgave in geslaagd, in overleg met de bloedonderzoek specialist Cees Aaij, om per deelonderwerp van de beschreven onderzoeken een karakteristieke fotoserie te maken waarin het betreffende onderzoeksveld metafoor wordt geïllustreerd.
Ter illustratie volgen hier een aantal kenmerkende voorbeelden: